BẠC TRONG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA, TINH THẦN CỦA NGƯỜI DAO

Mỗi dân tộc đều có những di sản văn hóa truyền thống độc đáo của riêng mình. Trong đó, đồ trang sức bạc của người Dao nổi bật hơn cả. Bạc liên quan tới nếp sống sinh hoạt cũng như trong tín ngưỡng, là một món đồ thiết yếu trong mỗi gia đình đối với dân tộc Dao ở vùng núi phía Bắc.

Bạc và trang sức làm từ bạc có vai trò rất quan trọng trong đời sống văn hóa, tinh thần của dân tộc Dao. Theo quan niệm của người Dao nhà nào tích trữ được nhiều bạc là nhà giàu có, nên họ luôn lao động, kiếm tiền mua bạc cất giữ để dùng vào các công việc hệ trọng. Khi cần dùng đến bạc, nếu gia đình nào không có bạc tích trữ thì họ tìm mua hoặc trao đổi với các gia đình khác trong bản, vì thế bạc còn trở thành vật gắn kết dòng tộc, xóm giềng.

Bạc liên quan đến nếp sống sinh hoạt, tín ngưỡng của người Dao: theo phong tục của dân tộc này, cho người mất ngậm một đồng bạc thì người mất mới về được với với tổ tiên, nói những lời hay và phù hộ cho con cháu may mắn tốt đẹp;  hoặc khi cưới vợ, gả chồng bạc là lễ vật không thể thiếu trong đám cưới. Ngoài ra, người Dao còn cho rằng bạc giúp trừ tà ma, tránh gió cảm và được thần linh phù hộ. Vì vậy, vòng bạc và mũ đính kèm bạc cũng là quà người lớn thường tặng trẻ nhỏ để cầu mong điều tốt lành, sức khỏe cho trẻ.

Trong quan niệm của người Dao, dù nghèo hay giàu, người phụ nữ nhất thiết phải đeo trang sức bạc – trang sức bạc được xem là “vật bất ly thân” với phụ nữ dân tộc Dao. Trang phục truyền thống đính bạc và bộ trang sức bạc là một trong những món của hồi môn mà bố mẹ chuẩn bị cho con gái khi về nhà chồng, tùy điều kiện kinh tế, mỗi bộ trang sức bạc của phụ nữ Dao có thể lên đến cả chục triệu đồng. Màu sắc chất liệu vải bắt mắt, họa tiết hoa văn độc đáo kết hợp với trang trí những phụ kiện bạc được chạm khắc tinh tế như những đồng bạc tròn, ngôi sao bạc, bông hoa bạc,..là nét nổi bật ấn tượng trên bộ trang phục truyền thống của phụ nữ Dao. Đi kèm theo là bộ trang sức bạc gồm vòng cổ, vòng tay, hoa tai, hàng cúc bạc,..chạm khắc hoa văn tinh xảo như rồng, phượng, chim muông, hoa lá, dụng cụ sinh hoạt hằng ngày,.. tạo nên sự cân đối hài hòa cho toàn bộ trang phục.

Xã hội ngày một phát triển, trên thị trường ngày càng có nhiều kim loại, đồ trang sức có giá trị như vàng, bạc, đá quý nhưng với đồng bào Dao nói riêng, bạc vẫn còn nguyên giá trị và không thể thiếu trong đời sống của bà con.